Linux-software installeren

Software installeren: meerdere manieren

Er zijn meerdere manieren om Linux-software te installeren:

• binnen de software-app van een grafische omgeving, bijvoorbeeld Gnome;

• vanaf een website via Deb, Flatpak, Snap of AppImage;

• met commando's in de terminal.

Als het startscherm van de app Software leeg is

Het kan helpen om dan de Chromebook te herstarten: log uit en weer in of zet hem uit en dan weer aan.

Als dat niet helpt, open dan de terminal, klik eventueel op [penguin] en geef het commando

sudo apt update

Als de Chromebook klaar is, typ je het commando exit om de terminal te sluiten.

Start nu Gnome weer. Het scherm zou er nu ongeveer uit moeten zien zoals het plaatje rechts.

Deb

Dit is de standaardmanier om programma's vanaf een website te installeren.
Je downloadt een bestand voor Linux-deb vanaf een website en installeert dat op de Chromebook.

De download is een .deb-bestand

1. Open de Chromebook-app Bestanden.

2. Dubbelklik op het bestand of
   rechtsklik op het bestand en klik dan op [Installeren met Linux].

3. Er verschijnt een schermpje dat eerst bijna leeg is.
   Na een paar seconden verschijnt er informatie over het programma.

4. Klik op de knop Installeren.

5. Het scherm geeft nu weer dat de installatie gestart is.
   Als de app geïnstalleerd is,  verandert de knop Installeren in OK.
   Druk op de knop OK.

6. Rechtsonderin verschijnt na enige tijd de melding dat installatie voltooid is.

7. Start de app via 🔍.

8. Het programma start nu.
   De snelkoppeling verschijnt op de plank. Je kunt hem daar vastzetten. 

De download is een .tar.gz-bestand

Je hebt de terminal nodig om het programma te installeren. 

1. Open de Chromebook-app Bestanden.

2. Dubbelklik op het gedownloade .tar.gz-bestand.

3. De app Bestanden beschouwt de download als een extra harde schijf: hij verschijnt links in het scherm.

4. Zoek de map DEBS op.

5. Rechtsklik op de map DEBS en selecteer [Terminal].
   Als je die optie niet ziet staan:

   1. Klik op [Openen met..] en selecteer de Terminal als standaardactie.

6. De terminal verschijnt. De prompt laat de DEB-map zien.

7. Geef de Terminal deze opdracht: sudo dpkg -i *.deb 

8. Linux installeert nu alle programma's die in de map DEB staan.

9. Na afloop vind je het programma of de programma's in de launcher.

AppImage

Een Appimage-programma bestaat uit één bestand waar alles in zit.
Je hoeft het niet te installeren. Als er een update komt, download je de nieuwe versie en gooi je de oude weg. Klaar.

Als je het niet meer wil gebruiken, hoef je niets de de-installeren, je hoeft alleen het gedownloade bestand te verwijderen. 

Linux op Chromebooks ondersteunt het AppImage-systeem. Zie appimage.org ↗.

Hiervoor moet je in de Terminal wel eerst Fuse installeren:

sudo apt install fuse

Een gedownloade AppImage uitvoerbaar maken

Als je een AppImage-bestand hebt gedownload, kun je het niet draaien omdat de rechten dat niet toelaten.

Je moet die rechten (eenmalig) aanpassen.

Dit kan op twee manieren.

• Binnen een Linux-bestanden-app:

• • Zoek het gedownloade bestand.,

  • Rechtsklik op het bestand.

  • Klik op [Eigenschappen].

  • Zet onderin de knop [Uitvoerbaar als programma] aan.

• Via de terminal:

  • chmod a+x programmanaam.AppImage

Een AppImage-bestand uitvoeren

Het programma te starten kan op twee manieren:

• Vanuit het Linux-bestandenprogramma:

  1. Dubbelklik op het bestand.

• Vanuit de terminal:

  1. ./ programmanaam.AppImage

Op de site van AppImage↗ staat een aantal voorbeelden van programma's die je via AppImage kunt gebruiken.

Snap

Snap is een nieuwe techniek waarmee je vanuit de Snap App Store↗ apps net zo makkelijk (in de Linux-omgeving) kunt installeren als extensies in Chrome. 

Onderstaande tekst is vertaald vanaf de site snapcraft.io:

Snaps zijn Linux-applicatiepakketten voor desktop, cloud en IoT (Internet of Things) die zelfstandig, eenvoudig te installeren, veilig, platform-onafhankelijk en vrij van afhankelijkheden zijn.

Ze worden automatisch bijgewerkt en draaien meestal in een afgeschermde en transactiegebaseerde omgeving.
Beveiliging en robuustheid zijn hun belangrijkste kenmerken, naast het feit dat ze eenvoudig te installeren, onderhouden en upgraden zijn.

Snaps helpen desktopgebruikers moeiteloos apps zoals Spotify of Slack te installeren en te gebruiken.

Ze helpen:

• systeembeheerders bij het draaien van servers zoals NextCloud,

• ontwikkelaars bij het verpakken en distribueren van hun werk naar de wereldwijde Snap Store,

• iedereen bij het bouwen en implementeren van IoT-apparaten met Ubuntu Core.

Uitleg over Snap vind je op deze pagina↗ (Engelstalig).

Voorwaarde: Snapd is op de Chromebook geïnstalleerd.

Snapd: de basisvoorziening

Om een Snap-app te installeren, heb je de Linux-app Snapd nodig.
Snapd staat niet standaard op een Chromebook.

Je installeert hem zo:

1. Open de Terminal.

2. Geef na elkaar deze opdrachten:

   1.  sudo apt update

   2. sudo apt install snapd

3. Bevestig de installatie.

4. Je kunt nu Snap-apps installeren en gebruiken.

Een Snap-app installeren

Je kunt nu vanuit de Snap App Store talloze apps installeren.

Dat kan meestal op twee manieren. Ik gebruik het liefst de terminal.

Een voorbeeld: Nextcloud client:

Nextcloud Client  is een Open Source tegenhanger van Google Workspace en Microsoft 365. 

• sudo snap install nextcloud-desktop-client

Na de installatie kun je de app starten via de allesknop

Flatpak

Linux op Chromebooks ondersteunt het Flatpak-systeem.

Een Flatpack-installatie kun je vergelijken met mini-operatingsysteem met het programma erin geïnstalleerd. De ontwikkelaar en de gebruiker hoeven zich niet druk te maken om al of niet geïnstalleerde drivers af ander spul: alles wat er nodig is, zit in het pakket.

Zie Flatpak↗ en flatpak.org↗en Flathub↗.

Hoe je Flatpak op een Chromebook installeert en activeert, lees je uitgebreid in dit artikel op Flathub↗.

Je kunt applicaties die flatpak gebruiken, vinden op Flathub.org↗ en op websites die hun applicatie op die manier aanbieden.

Linux-programma's installeren vanuit de terminal

Je moet de Linux-commando's kennen om iets te kunnen doen.
Een paar voorbeelden:

Firefox in Linux installeren:

sudo apt-get install firefox-esr

Opera in Linux installeren:

sudo apt-get install opera-browser

Brave in Linux installeren

sudo apt-get install brave-browser

Gimp in Linux installeren

sudo apt-get install gimp

Zodra het programma geïnstalleerd is, staat het icoontje ervan niet tussen de andere apps, maar komt het wel tevoorschijn als je het via 🔍 oproept.

Het installeren van een niet-deb-bestand dat je hebt gedownload

Uitleg

Het kan gebeuren dat je op een website komt waar je een Linux-programma kunt downloaden dat je niet vanuit de app Bestanden kunt installeren.

Probeer dan eens deze procedure te volgen.

Als voorbeeld gebruik ik het gratis programma Banktrans op de website banktrans.nl↗.

1. Klik op de Linux-versie om het programma te downloaden.

2. Als je de download vanuit het programma Bestanden probeert te openen, krijg je een foutmelding. Het lijkt alsof er een icoon in de Launcher staat, maar als je verder naar beneden gaat, zie je dat het ophalen van informatie mislukt is. De app blijkt niet geïnstalleerd.

3.  De reden hiervan is waarschijnlijk dat je geen uitvoeringsrechten (execution rights) op het bestand hebt.
   Deze rechten zijn nodig om het bestand te laten werken.

4. Start een Linux-bestanden-app. Als je die nog niet hebt geïnstalleerd, installeer dan bijvoorbeeld Gnome en daarbinnen de app Nautilus of Bestanden. Met een Linux-bestanden-app kun je rechten aanpassen.

Pas de rechten aan

1. Open de Linux-bestanden-app.
   Je ziet het gedownloade bestand staan.

2. Rechtsklik op het bestand en selecteer [Eigenschappen].

3. Klik op het tabblad [Rechten].

4. Klik het vakje [Uitvoeren toestaan] aan.

5. Sluit het venstertje.

Installeer het programma

1. Dubbelklik op het bestand.
   Je bent nu in het setup-scherm.

2. Klik op [Next].

3. Accepteer de voorgestelde locatie of pas hem aan.

4. Ga verder met [Next].

5. Selecteer de componenten die je wilt installeren. In dit geval is het de applicatie BankTrans.

6. Klik op [Next].

7. Klik op [Install] om het installeren te starten.

8. Na het installeren klik je op [Finish] om het proces te beëindigen.

De app is klaar voor gebruik

Klik op de Allesknop om de app te vinden.

KLlik op het icoontje en de app opent.

Software verwijderen

Met de opdracht sudo apt remove programmanaam verwijder je het programma.

Een voorbeeld: sudo apt remove firefox-esr verwijdert de Firefox-browser met Extended Support Release.